Czytałam ostatnio na temat czarnuszki. Czy te nasiona są rzeczywiście takie zdrowe? Mogę dodawać je do potraw?

Basia, 48 l.

Jak najbardziej warto włączyć nasiona czarnuszki lub olej z czarnuszki do codziennej diety. Udowodniono, że czarnuszka ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwrobaczne, przeciwutleniające, wzmacnia też układ odpornościowy. Obecność kwasu alfa-linolenowego (ALA) i kwasu stearydonowego (SDA) zwiększa odpowiedź immunologiczną, w szczególności komórek T. Nasiona czarnuszki są stosowane w leczeniu chorób nerek, wysokiego ciśnienia krwi, reumatoidalnego zapalenia stawów, alergicznego nieżytu nosa, astmy i osteoporozy. A to nie wszystko:

  • Spożywanie czarnuszki siewnej może przynieść również efekt przeciwcukrzycowy. Dzieje się tak poprzez obniżenie stresu oksydacyjnego, utrzymanie integralności komórek trzustkowych, poprawę regeneracji komórek trzustkowych, zwiększenie obwodowego metabolizmu glukozy, stymulację sekrecji insuliny, a także redukcję jelitowej absorpcji glukozy.
  • Po czarnuszkę powinny też sięgać osoby z problemami żołądkowymi. Udowodniono, że działa ona przeciwwrzodowo, zmniejsza obszar nadżerek błon śluzowych. Dodatkowo chroni też miąższ wątroby i nerek, zwiększa diurezę i oczyszcza organizm.
  • Dobrze znane jest też działanie antynowotworowe czarnuszki. Wykazano jej aktywność przeciwko liniom komórek niektórych białaczek, nowotworu okrężnicy, trzustki, wątroby oraz mięsakowi macicy.
  • Badania kliniczne potwierdzają korzystne działanie czarnuszki na choroby o podłożu autoimmunologicznym i alergicznym. Wykazano, że u astmatyków stosujących czarnuszkę, zmniejsza nasilenie i częstotliwość objawów, a u alergików ogranicza katar alergiczny i egzemy.
  • Czarnuszka działa korzystnie na układ nerwowy. Poprawia samopoczucie, usprawnia myślenie i zapamiętywanie. Co więcej, może spowolnić proces rozwoju Alzheimera i prawdopodobnie łagodzić objawy epilepsji.

Warto podkreślić, że antyoksydacyjne działanie czarnuszki wykazano zarówno dla w olejków uzyskanych z sześciu różnych ekstraktów z jej nasion, jak również z oleju handlowego. Dlatego jak najbardziej może Pani regularnie dodawać do posiłków olej z czarnuszki. Można go zakupić w aptece lub sklepie zielarskim pod nazwą 'Olej z czarnuszki egejskiej'. W lecznictwie stosuje się nasiona (2 - 5 g 2 razy na dobę) lub olej na zimno (500 - 1000 mg 2-3 razy na dobę). 

Olej z czarnuszki otrzymywany jest w procesie pierwszego tłoczenia na zimno, ma barwę brązową, gorzkawy smak i korzenny aromat. Ziarna czarnuszki można dodawać w całości np. do wypieku chleba lub zmielić (najlepiej tuż przed spożyciem) i używać do potraw jak np. pieprz.

Pod względem chemicznym olej z czarnuszki dzielimy na olej tłusty i olejek eteryczny. 85 procent oleju tłustego czarnuszki stanowią kwasy tłuszczowe nienasycone: linolowy, oleinowy, α-linolenowy, a także nie często występujący w przyrodzie kwas eikozadienowy oraz kwasy oleomirystynowy, oleopalmitynowy, margarynowy, margaroolienowy. 15 procent stanowią kwasy tłuszczowe nasycone: palmitynowy, mirystynowy, stearynowy,arachidowy, behenowy, lignocerynowy.

Jeśli korzysta Pani z jadłospisu od dietetyka, proponuję zamieniać od czasu do czasu olej zaproponowany w diecie na olej z czarnuszki, zachowując bezpieczną, dzienną porcję. Olej jest bardzo stabilny i może być przechowywany przez dłuższy czas. Co ważne, jego stosowanie jest też bezpieczne. Przeprowadzone badania nie dowiodły ostrej i przewlekłej toksyczności oleju z czarnuszki.