Ketoszał - czy naprawdę warto?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• Jak wygląda dieta ketogeniczna?

• Co można jeść na diecie ketogenicznej?

• Dla kogo dieta ketogeniczna?

• Jakie są efekty diety ketogenicznej?

• Czy dieta keto jest szkodliwa?

Jak wygląda dieta ketogeniczna?

Głównym założeniem diety ketogennej jest znaczące zmniejszenie podaży węglowodanów i zwiększenie udziału tłuszczy w posiłkach. Makroskładniki w jadłospisie muszą być dobrane według proporcji ketogenicznej – jest to stosunek wagowy tłuszczu do łącznej ilości węglowodanów i białek, np. 4:1, 3:1, 2:1. Oznacza to, że na każde 2, 3 lub 4 g tłuszczu będzie przypadał łącznie jeden gram białka i węglowodanów. Istotą diety ketogennej jest wprowadzenie organizmu w stan ketozy. Należy jednak od razu zaznaczyć, że przejście na taki sposób żywienia powinno mieć miejsce wyłącznie pod kontrolą dietetyka i lekarza. Inaczej może ucierpieć na tym nasze zdrowie. Taką dietę stosuje się przede wszystkim u dzieci chorujących na padaczkę lekooporną. Wtedy nad małym pacjentem czuwa w ośrodku cały zespół terapeutyczny. Rodzice dopiero po jakimś czasie mogą samodzielnie komponować jadłospisy, a i tak niezbędne są regularne kontrole u specjalistów. 

Co można jeść na diecie ketogenicznej?

W tym sposobie żywienia źródłem białka jest przede wszystkim chude mięso, np. drobiowe oraz ryby i wędliny w dokładnie odważonej ilości. Tłuszcz do posiłków dostarcza: masło, majonez, oleje oraz oliwa. Węglowodany mogą pojawiać się tylko w małych ilościach pod postacią warzyw i owoców, które nie zawierają tego makroskładnika zbyt dużo. W diecie dozwolona jest (również w ściśle określonych ilościach) śmietana  zawierająca zarówno białka, tłuszcze jak i węglowodany. 

Praktycznie zabronione są wszelkie produkty zbożowe (zwykłe pieczywo, makaron, kasze, ryż), pozostałe owoce i warzywa, słodycze i wyroby cukiernicze oraz sam cukier, czy miód, a także lody, desery itp. 

Dla kogo dieta ketogeniczna?

W skrócie: kiedy żywimy się w sposób standardowy, nasz organizm jako źródło energii używa glukozę czerpaną z pożywienia (np. produktów zbożowych, warzyw, czy owoców i innych). W przypadku przejścia na dietę ketogenną, nasz organizm jako źródło energii wykorzystuje tłuszcze (można powiedzieć, że w pewnym sensie naśladuje on swój metabolizm z okresu głodzenia). Z dostarczanego tłuszczu w wątrobie powstają ciała ketonowe, które mogą zastępować glukozę w przemianach metabolicznych. Dokładny mechanizm działania diety ketogennej jest jednak cały czas poznawany. 

U wspomnianych już pacjentów cierpiących na padaczkę lekooporną zredukowanie glukozy oraz przewlekła ketoza, w której znajduje się organizm wpływają na uruchomienie złożonych procesów mających efekt przeciwdrgawkowy i chroniący układ nerwowy. 

Oprócz padaczki lekoopornej, w przypadku której dieta ketogenna pomaga walczyć z chorobą, gdy dotychczasowe leczenie farmakologiczne nie było skuteczne, ten sposób żywienia znajduje zastosowanie również w schorzeniach takich jak:

- zespół Retta, 

- zespół Draveta,

- deficyt transportera glukozy typu 2,

- deficyt dehydrogenazy pirogronianowej

oraz innych jednostkach chorobowych. 

Jakie są efekty diety ketogenicznej? 

Mimo wysokiej skuteczności, jaką dieta ketogenna wykazuje w leczeniu padaczki lekoopornej, to jednak nie ten czynnik sprawia, że w ostatnim czasie zyskuje ona coraz większą popularność. Wiele osób postanawia wprowadzić swój organizm w stan ketozy, by dzięki temu schudnąć.  Zgadzam się, że na takiej diecie jak najbardziej jest to możliwe, tym bardziej, że jednym ze skutków takiego sposobu odżywiania jest zmniejszenie apetytu, jednak mimo wszystko nie doradzałabym nikomu wchodzenia w stan ketozy tylko po to, by schudnąć. 

W rankingu diet U.S. News, dieta ketogenna zajmuje 2 miejsce w kategorii na szybką redukcję masy ciała. Należy jednak zwrócić uwagę na słowo „szybka”. Ten rodzaj żywienia jest bowiem dość wymagający i trudno przestrzegać wszystkie jego zasady przez dłuższy czas. Po powrocie na standardową dietę bardzo szybko możemy oczekiwać też powrotu straconych wcześniej kilogramów.

Warto również zwrócić uwagę, na fakt, że w tym samym rankingu ta sama dieta jest dopiero na 38 miejscu jeśli chodzi o ogólne zestawienie sposobów żywienia od najlepszego do najgorszego. Należy oczywiście wspomnieć o tym, że ocenianych diet było 41, co nie jest dobrą informacją dla zwolenników wprowadzania organizmu w stan ketozy w celu chudnięcia. 

Czy dieta keto jest szkodliwa?

Tak, jak zostało już wspomniane – czy dieta ketogenna pomoże Ci zrzucić zbędne kilogramy? Jak najbardziej. Czy wspomaga redukcję w sposób zdrowy? To już kwestia dużo bardziej dyskusyjna. 

Co może Ci się przytrafić podczas stosowania diety ketogennej:

a) Nieświeży oddech: ciała ketonowe, które produkowane w organizmie pachną jak aceton, co zdecydowanie negatywnie wpływa potem na zapach z ust,  

b) Otępienie i trudności z koncentracją, 

c) Zaparcia – tego typu sposób żywienia jest ubogi w błonnik, co utrudnia przesuwanie mas kałowych w jelitach i wydłuża okresy pomiędzy wypróżnieniami,

d) Biegunka, bóle brzucha i wymioty, 

e) Zmęczenie i senność,

f) Kamica moczanowa, 

g) Hiperurykemia, 

h) Odwodnienie. 

Przy dłuższym stosowaniu diety ketogennej wzrosnąć może również stężenie cholesterolu całkowitego oraz frakcji cholesterolu LDL (czyli tej sprzyjającej chorobom układu sercowo-naczyniowego) we krwi. 

Dodatkowo należy pamiętać, że ten sposób żywienia generalnie sprzyja pojawianiu się niedoborów ze względu na spore restrykcje w kwestii posiłków – praktycznie usuwamy niektóre z grup produktów spożywczych.  Oczywiście na rynku dostępne mamy wiele suplementów, jednak czy niedoborowa dieta wspomagana syntetycznymi produktami to coś, po co warto sięgać? Myślę, że każdy musi odpowiedzieć sobie na to pytanie sam.

Nie należy również zapominać o tym, iż są choroby przy których stosowanie diety ketogennej jest szczególnie przeciwwskazane, można nawet powiedzieć, że zabronione. Są to m.in.:

- Schorzenia trzustki i wątroby,

- Kamica dróg żółciowych,

- Niewydolność nerek,

- Rodzinne postacie dyslipidemii (zaburzeń stężenia cholesterolu we krwi),

- Porfiria.