Cukrzyca typu 2 nie bez powodu jest nazywana chorobą cywilizacyjną - jej oddziaływanie zatacza coraz szersze kręgi. Ten trend możemy odwrócić poniekąd my sami, między innymi zwracając większą uwagę na to, co jemy. Nasza codzienna dieta i aktywny tryb życia mogą sprawić, że rygorystyczny jadłospis dla cukrzyka nie będzie konieczny do wprowadzenia - i oby tak faktycznie się stało, bo walka z tą chorobą to proces długotrwały, żmudny i pełen wyrzeczeń.

Przyczyny rozwoju cukrzycy typu 2. Informacje ogólne

Wróg ma kilka twarzy. Pierwsza z nich w dużej mierze jest od nas niezależna, druga natomiast pozostaje pod dużo większą kontrolą. Jest jeszcze trzecia - każdą z nich opiszemy szerzej poniżej. Jednak najpierw warto się dowiedzieć, czym dokładnie jest ten rodzaj cukrzycy.

Charakterystyka cukrzycy typu 2 wygląda następująco:

  • ma związek z nieprawidłowym odżywianiem się, dlatego nazywana jest chorobą dietozależną,
  • pozostaje najbardziej powszechną niedogodnością w kontekście przemiany materii,
  • jest chorobą przewlekłą,
  • bardzo często można spotkać się również z terminem „cukrzyca wieku dorosłego” albo insulinoniezależna,
  • pierwsze wzmianki pochodzą z czasów na długo przed naszą erą, natomiast kwalifikacja jako choroby miała nastąpić już w VI w n.e.,
  • metoda leczenia została opracowana dopiero w latach dwudziestych ubiegłego wieku,
  • z cukrzycą typu 2 wiąże się zjawisko insulinooporności, czyli problemów zarówno z niedoborem insuliny, jak i odpornością organizmu na jej działanie,
  • w związku z tym zjawiskiem poziom glukozy we krwi rośnie, a to w konsekwencji może zwiększać ryzyko innych chorób, np. układu krążenia.

Zatem słowa „glukoza” oraz „insulina” pozostają kluczowe, a sama dieta cukrzycowa (czy będąc precyzyjnym, dieta w cukrzycy) bardzo mocno jest z nimi związana, o czym napiszemy później.

Warto wiedzieć:
Ze względu na wiek, w którym następuje rozwój choroby, cukrzycę typu 2 nazywa się cukrzycą wieku dorosłego. Niestety, ze względu na duże problemy z otyłością również u dzieci, coraz częściej granica wieku przesuwa się w dół - obecnie chorują już nawet nastolatkowie.

Otyłość, genetyka, zły styl życia - przyczyny są różne

Wiemy już, że z chorobą tą ludzkość zmaga się od wielu lat. Dlaczego obecnie, mając już możliwości leczenia, mówimy o chorobie cywilizacyjnej? Oto wspomniane wcześniej trzy przyczyny rozwoju cukrzycy typu 2:

  • Genetyczne. Mamy około 36 genów, które po zmutowaniu, mogą być motorem dla rozwoju cukrzycy typu 2.
    
  • Medyczne. Te związane są najczęściej z efektami ubocznymi konkretnych grup leków oraz ewentualnymi powikłaniami przy okazji przechodzenia innych chorób. Szczególnie uważać muszą osoby z tendencją do nietolerancji glukozy na różnym poziomie, a także kobiety chorujące na zespół policystycznych jajników oraz osoby cierpiące na endokrynopatię.
    
  • Związane z otyłością. O pladze otyłości pisaliśmy w zeszłym roku, zarówno w odniesieniu do Polski, jak i całego świata. Warto do tego artykułu zajrzeć, aby przekonać się, że 61% Polaków ma problem z nadmierną masą ciała, czyli są w grupie zagrożenia, jeśli mowa o chorobie takiej jak cukrzyca typu 2.

Co ciekawe, kolejną z przyczyn może być również… palenie papierosów! Tak samo alkohol, jak również brak aktywności fizycznej. Konkluzja (jak zwykle w takich przypadkach) pozostaje na podobnym poziomie - naprawdę musimy zadbać o swoje zdrowie!

Warto wiedzieć:
Chorobę tę można niestety odziedziczyć. Szanse są szacowane nawet na poziomie 50% w przypadku, gdy choruje jedno z rodziców. Jeszcze gorzej, bo 100% pewności mamy w przypadku bliźniaków jednojajowych - jeśli u jednego wyjdzie taka diagnoza, u drugiego cukrzyca również się rozwinie.

Objawy cukrzycy typu 2

Cukrzyca nie jest jak grypa - to nie wirus. Choroba nie rozwija się z dnia na dzień, lecz stopniowo i nierzadko w ukryciu. W wielu przypadkach jest skutkiem wielomiesięcznych, a nawet wieloletnich problemów, złego trybu życia i kiepskiej diety. Jeśli mamy predyspozycje dziedziczne, to im więcej zaniedbań, tym dodatkowo szanse na wystąpienie rosną.

Bezpośrednio diagnozowanie polega na pomiarach cukru we krwi lub doustnego obciążenia glukozą. Najpopularniejsze są testy krwi wykonywane na czczo. Można ich dokonać bez problemu we własnym zakresie w domu, korzystając z poręcznego glukometru i specjalnych pasków.

  • Idealny wynik powinien wynieść 70–99 mg/dl.
    
  • Stan przedcukrzycowy to 100-125 mg/dl.
    
  • Cukrzyca typu 2 jest stwierdzana przy pomiarach na czczo powyżej 126 mg/dl, jeżeli wynik utrzymuje się przez 2 dni z rzędu.

Obserwujesz u siebie częste infekcje układu moczowego, masz nadmierne pragnienie, funkcjonujesz cały czas w ogólnym osłabieniu, oddajesz duże ilości moczu? Te problemy kwalifikowane są jako objawy cukrzycy typu 2 i mogą być oznaką, że organizm już od lat walczy z nieprawidłowościami w zakresie gospodarki węglowodanowej (wahaniami glukozy i insuliny), a teraz jest na skraju wyczerpania. Jeśli łączy się to z otyłością, chorobą serca, rodzinną podatnością - jesteś w grupie ryzyka!

Jak nie dać się chorobie?

Jeszcze zanim pojawią się powyższe objawy cukrzycy typu 2, szczególnie w momencie odnotowywania glukozy we krwi na poziomie przedcukrzycowym, warto zadbać o siebie. Pomocna może być dieta dla cukrzyka.

Czy tylko ona? Nie do końca - szczególnie na początku warto po prostu zadbać o przywrócenie masy ciała do odpowiedniego stanu. Czujecie, że przybieracie na wadze, ciągnie Was do słodkiego, a piwo to codzienny przyjaciel? Czas to zmienić! Terminarz należy uzupełnić o aktywność fizyczną ze stopniowo wzrastającą intensywnością, a jadłospis — znacząco zmodyfikować.

Dieta dla cukrzyków

Pierwszym krokiem, gdy zauważycie u siebie wspomniane przez nas objawy problemów z gospodarką węglowodanową (np. nadmierne pragnienie, wielomocz), powinien być kontakt z lekarzem. Ten ogólnego kontaktu z pewnością wystawi skierowanie do specjalisty, czyli diabetologa. Tutaj z kolei specjalny jadłospis dla cukrzyka będzie podstawą, podobnie jak terapia insulinowa lub specjalne leki doustne.

Warto wiedzieć:
W trakcie choroby osoby otyłe powinny doprowadzić do pozbycia się nadmiernej tkanki tłuszczowej. W praktyce dieta dla cukrzyka ma doprowadzić do zrzucania około 2,5 kg na miesiąc, czyli 30 kg w skali roku.

Jedną z najważniejszych kwestii dla osób poddających się leczeniu jest zyskanie pełniejszej świadomości żywieniowej. Jeśli do tej pory chipsy, biały chleb, gotowe dania, kolorowe napoje i inne tego typu rzeczy były pochłaniane przez taką osobę bez zastanowienia, tak teraz trzeba będzie zmienić styl myślenia. Przede wszystkim poznając rolę poszczególnych składników (sztucznych i naturalnych) oraz ich wydźwięk na działanie ludzkiego organizmu.

Co jeść przy cukrzycy

Chorując na cukrzycę typu 2, narażamy się na wiele przykrych skutków. Nieleczona choroba, a tym samym organizm doprowadzony do skrajności, może skończyć się nawet śmiercią pacjenta. Nierzadko postępuje też ślepota, stopa cukrzycowa, zdarzają się również amputacje kończyn, choroby skórne - nawet w obrębie twarzy.

Najpierw wymienimy to, czego nie jeść w cukrzycy typu 2:

  • Zdecydowanie należy ograniczyć spożywanie alkoholu, który może doprowadzić np. do hipoglikemii. Czy wiecie, że piwo ma wyższy indeks glikemiczny, niż roztwór glukozy?
    
  • Trzeba zrezygnować z potraw bogatych w tłuszcze nasycone.
    
  • Cholesterol — to zdecydowany wróg cukrzyka! Podobnie jak sól…
    
  • Węglowodany proste? Oj nie, ich należy unikać jak ognia - co nie znaczy, że węglowodany same w sobie to zły pomysł. Trzeba jedynie wybierać te odpowiednie ( zajrzyjcie tutaj: https://vitalia.pl/czy-cukier-uzależnia).

Dodatkowo ważne jest nie tylko to, co jeść przy cukrzycy, ale jak jeść. Tutaj rozłożenie jadłospisu dla cukrzyka na 5 mniejszych posiłków pochłanianych co mniej więcej 3-4 godziny, to najlepsza i najczęściej obierana strategia. Powinny się w nich znaleźć:

  • węglowodany, głównie te złożone (wskazuje się, że udział węglowodanów w diecie powinien stanowić 45-65% DRP) - węglowodany złożone znajdziesz w produktach pełnoziarnistych,
  • ryby,
  • oliwa z oliwek, olej rzepakowy,
  • owoce, wybierajmy raczej te z niskim i średnim indeksem glikemicznym, a jeśli mamy ochotę na owoc z wysokim indeksem glikemicznym to podajmy go w towarzystwie tłuszczu lub białka, wtedy ładunek glikemiczny posiłku zmniejszy się,
  • warzywa bogate w magnez,
  • idealne będą dania gotowane na parze lub w rękawie, bez tłuszczu, dzięki czemu zapewnimy właściwą podaż błonnika.

Czy to wszystko? Absolutnie nie! Na temat cukrzycy typu 2 napisano wiele książek, przygotowano mnóstwo opracowań. Celem tego artykułu było jedynie przekazanie podstawowych informacji na ten temat. Jak myślicie, o co jeszcze warto byłoby go uzupełnić? Może macie własne doświadczenia? Koniecznie podzielcie się z nami w komentarzu!

Niedawno pisaliśmy także na temat cukrzycy ciążowej: https://vitalia.pl/Co-to-jest-cukrzyca-ciazowa.