Najpopularniejszą metodą przeprowadzenia detoksu jest stosowanie diety sokowej. Polega ona na wykluczeniu stałych posiłków i wypijaniu wyłącznie soków. Mogą to być soki owocowe, owocowo-warzywne i warzywne. Zabronione są koktajle z dodatkiem mleka, maślanki, czy napoju roślinnego. Soki powinny składać się jedynie z owoców i/lub warzyw. Dzienna kaloryczność takiej diety sokowej oczyszczającej może wynosić od 500 do 1400 kcal, w zależności od ilości wypijanych soków.

Warto wyjaśnić czym jest proces detoksykacji organizmu i czy faktycznie związki zawarte w warzywach i owocach mogą wpłynąć na ten proces? W naszym organizmie zachodzi szereg procesów, które zajmują się usuwaniem zbędnych i potencjalnie szkodliwych substancji. Odpowiedzialne za to są nerki, wątroba, płuca, przewód pokarmowy, a także nasza skóra. Nie ma naukowych dowodów na to, że picie soków przyspiesza ten proces.

Używane określenie „oczyszczania z toksyn” przez producentów soków i suplementów diety jest jedynie zabiegiem marketingowym i nie ma merytorycznej podstawy. Takie produkty mają sprawiać wrażenie, że po odbytej kuracji będziemy czuć się lepiej. Działają one głównie jako placebo, co oznacza, że ich efekty wynikają z przekonania o ich skuteczności. Zwolennicy detoksu często wskazują, że nasze ciała są obciążone toksynami ze środowiska, jednak nie precyzują, jakie konkretnie substancje i w jakich ilościach są usuwane podczas detoksu.

Dieta sokowa - efekty

Do efektów diety sokowej należy szybka redukcja masy ciała. Właśnie z tego względu wiele osób decyduje się na korzystanie z takiej diety. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że różnica w kilogramach jest związana głównie z utratą wody, glikogenu i tkanki mięśniowej. Natomiast w racjonalnym, zdrowym odchudzaniu zależy nam na utracie tkanki tłuszczowej, z maksymalnym zachowaniem tkanki mięśniowej. 

Minusem stosowania takiej diety jest również pojawienie się efektu jo-jo, poprzez brak właściwej edukacji żywieniowej. Dieta oczyszczająca jest stosowana przez określony czas i nie uczy prawidłowego komponowania posiłków. Po zastosowaniu takiej diety wraca się do poprzednich, często błędnych nawyków żywieniowych. To prowadzi do ponownego przybrania masy ciała, czyli pojawienia się efektu jo-jo. Efekt redukcji masy ciała jest więc krótkotrwały.

Czy dieta na sokach jest zdrowa?

Zaletą diety sokowej jest wyższe spożycie warzyw i owoców, ponieważ przeciętnie spożywamy za małe ich ilości. Zalecenia wskazują, aby było to minimum 400 g warzyw i owoców dziennie (w tym więcej warzyw niż owoców). Jednak na tym kończą się plusy stosowanie detoksu sokowego.

Należy zaznaczyć, że dieta oparta wyłącznie na warzywach i owocach jest niedoborowa. Spożywając wyłącznie warzywa i owoce nie jesteśmy w stanie dostarczyć odpowiednich ilości białka, tłuszczów, wielu witamin, składników odżywczych a także błonnika pokarmowego. Przykładowo: wykluczając z diety produkty mleczne, nasiona roślin strączkowych, kasze, orzechy i nasiona – nie dostarczymy organizmowi odpowiednich ilości wapnia. Eliminacja mięsa, jaj, strączków, orzechów będzie natomiast prowadzić do niedoborów żelaza i witaminy B12. Długotrwałe stosowanie takiego modelu odżywiania będzie skutkować pojawieniem się niedoborów pokarmowych, a co za tym idzie nieprawidłowym funkcjonowaniem m.in. układu odpornościowego, hormonalnego, może prowadzić do pojawienia się niedokrwistości, czy osteoporozy.

Warto także zwrócić uwagę na to, że w czasie takiego detoksu sokowego dostarczamy organizmowi zdecydowanie zbyt małej ilości energii. Jest to dieta ubogoenergetyczna, dostarczająca zdecydowanie mniejszej ilości kilokalorii niż wynosi nasze zapotrzebowanie. Dlatego diecie tej może towarzyszyć ciągłe uczucie głodu, bóle i zawroty głowy, zmęczenie oraz problemy z koncentracją.

Diety oczyszczającej opartej na sokach szczególnie powinny unikać osoby chorujące na cukrzycę lub inne zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Picie wyłącznie soków będzie prowadzić do nagłych wahań glukozy we krwi.

Podsumowując, stosowanie detoksu może negatywnie wpłynąć na nasze samopoczucie i zdrowie. Nie jest to właściwa droga dla zmiany nawyków żywieniowych, redukcji masy ciała i polepszenia naszego zdrowia. Zrównoważona dieta oparta o deficyt kaloryczny oraz regularna aktywność fizyczna są znacznie bardziej skuteczne i bezpieczne w długoterminowej perspektywie.