Ból mięśni po treningu najczęściej nazywany jest ‘zakwasami’. Jest to błędna nomenklatura, gdyż nie ma on nic wspólnego z zakwaszeniem mięśni. Ból mięśni pojawiający się kilka lub kilkanaście godzin po zakończonym treningu nazywany jest potreningowym bólem mięśni. Co jest niezwykle istotne nie dotyczy on tylko i wyłącznie osób, które dopiero co rozpoczęły swoje treningi po dłuższej przerwie. Również osoby systematycznie ćwiczące mogą go doświadczyć. Najczęściej dochodzi do tego po bardzo intensywnym treningu oraz w sytuacji, gdy do treningu zostanie wprowadzone nowe ćwiczenie lub uwzględniona dotychczas nieangażowana partia ciała. Czym spowodowany jest potreningowy ból mięśni? Czym różni się od ‘zakwasów’?

Jak zbudowane są mięśnie?

Poruszanie się, w tym również wykonywanie ćwiczeń fizycznych możliwe jest dzięki mięśniom, a konkretnie mięśniom szkieletowym. Ich najmniejszym elementem są włókna. Wnętrze włókien mięśniowych wypełniają liczne włókienka kurczliwe – tak zwane miofibryle. Włókna mięśniowe wiążą się ze sobą tworząc pęczki. Z kolei pęczki łączą się ze sobą tworząc wiązki mięśniowe i dalej mięśnie.  Należy pamiętać, że człowiek rodzi się z określoną liczbą włókien mięśniowych, która w toku ontogenezy (rozwoju osobniczego) nie ulega zmianie.

Przyczyny potreningowego bólu mięśni

W czasie wykonywania ćwiczeń fizycznych, przede wszystkim ćwiczeń siłowych/modelujących, dochodzi w mięśniach do mikrourazów. Polegają one na rozrywaniu włókien mięśniowych. Stopień uszkodzenia mięśni jest wprost proporcjonalny do zastosowanego obciążenia. Co z tego wynika? Generalnie z im większym ciężarem będą wykonywane ćwiczenia, tym większe powstaną mikrourazy. Uszkodzenia mięśni objawiają się właśnie w postaci ich bólu. Jest to następstwem pobudzania przez rozerwane włókna mięśniowe neuronów bólowych. W zależności od intensywności przeprowadzonego treningu, stażu treningowego i miejsca w procesie treningowym potreningowy ból mięśni może utrzymywać się od 2 do nawet 5 dni.

Ból mięśni - zakwasy a potreningowy ból mięśni

Czym są zakwasy?

‘Prawdziwe’ zakwasy nie mają nic wspólnego z mechanicznym uszkodzeniem włókien mięśniowych. Są one wynikiem nagromadzenia się w mięśniach zbyt dużej ilości kwasu mlekowego. Jest to następstwem wykonywania ćwiczeń anaerobowych (beztlenowych), w których niezbędna dla pracujących mięśni energia wytwarzana jest na drodze beztlenowych przemian energetycznych. Ich zbędnym produktem jest wspomniany już kwas mlekowy. Zbyt duże stężenie kwasu mlekowego w pracujących podczas wykonywania ćwiczeń fizycznych mięśniach pobudza chemoreceptory, co objawia się w postaci bólu (pieczenia). Ból mięśni wywołany zbyt dużym stężeniem kwasu mlekowego w mięśniach (a więc ‘prawdziwe’ zakwasy), może utrzymywać się maksymalnie do kilku godzin po zakończonym treningu. Niemożliwe jest więc posiadanie zakwasów następnego dnia po zakończonym treningu. W takiej sytuacji odczuwany ból jest następstwem uszkodzenia włókien mięśniowych, a więc jest to potreningowy ból mięśni.

Zdjęcia: 1, 2