Co to jest?

Laktoferyna jest białkiem, a dokładniej mówiąc glikoproteiną z grupy trensferyn. Organizm człowieka i innych ssaków potrafi ją wyprodukować samodzielnie. Należy do białek odpornościowych. Dzięki swojemu silnemu powinowactwu z żelazem, wyłapuje go i tym samym uniemożliwia bakteriom dostępu do niego. Między innymi na tym mechanizmie opiera się jej nieswoiste działanie obronne przed patogenami. 

Gdzie się znajduje?

Znajduje się w płynach ustrojowych takich jak mleko, łzy, pot, ślina, nasienie, wydzielina z pochwy. Jest także obecna w neutrofilach (granulocyty obojętnochłonne). Duże jej stężenie jest w siarze, co ma na celu wzmocnienie pierwszej linii obrony noworodka przed infekcjami, ale również sprzyja rozwojowi jelit (stymuluje namnażanie enterocytów).

Jak pokazują badania podawanie laktoferyny noworodkom w szpitalach zmniejszało epizody wystąpienia sepsy. 

Dzięki swoim właściwościom znalazła zastosowanie przede wszystkim w mieszankach mlecznych dla niemowląt. Można ją także znaleźć w suplementach dla dzieci i dorosłych oraz odżywkach dla sportowców.  Wchodzi w skład wielu leków przeciwko objawom przeziębienia i grypy. Jest pozyskiwana z mleka krowiego, które jest także bogatym jej źródłem. Co więcej jej budowa jest bardzo zbliżona do laktoferyny w organizmie ludzkim, dzięki czemu jej stosowanie wykazuje korzystne działanie na ustrój. Warto zwrócić uwagę, że podgrzewanie zmniejsza jej aktywność, jednak sterylizacja UHT praktycznie ją dezaktywuje.

Jak działa?

Działa wszechstronnie na organizm. Wykazuje właściwości immunomodulujące, antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybiczne, przeciwpasożytnicze oraz przeciwzapalne. Poza tym działa korzystnie na mikroflorę jelit promując rozwój korzystnych bakterii oraz zmniejszając pH w jelitach (uniemożliwia to rozwój patogennej mikroflory). Stała się obiektem obserwacji wielu badań, które wskazywały również jej skuteczność w walce z nowotworami (hamowanie angiogenezy) oraz poprawę odporności u osób chorych na AIDS. 

Chroni ona organizm przed rozwinięciem się choroby, a gdy do niej dojdzie mobilizuje układ odpornościowy do produkcji przeciwciał i szybszej reakcji na rozwijającą się sytuację. Jest więc jednocześnie tarczą i motywatorem dla układu odpornościowego.

Jej wpływ na odporność nie ogranicza się wyłącznie do blokowania żelaza. Aktywuje takich ‘żołnierzy’ organizmu jak makrofagi i komórki NK (Natural Killers) poprzez mobilizowanie ich do produkcji tlenku azotu, który niszczy drobnoustroje. Wpływa na produkcję limfocytów T pomocniczych (limfocyty Th) oraz poprawia pracę limfocytów B. Poza tym laktoferyna ma zdolność łączenia się z błoną komórkową tak komórek zdrowych, jak też patogenów. Tym samym wyłącza z aktywności miejsca, w których ‘intruz’ mógłby się połączyć z komórką. Może też dezaktywować patogeny blokując ich receptory, przez co uniemożliwia ich wniknięcie do komórki. 

Kiedy stosować?

Jej stężenie w organizmie ludzkim nie jest stałe, podobnie jak zapotrzebowanie na nią. Logicznym jest, że jej większa ilość potrzebna jest w okresie wzmożonej zachorowalności, a więc w czasie jesienno - zimowym. W tym okresie warto wprowadzić suplementy z jej udziałem, by uchronić się przed chorobą. Pomocna jest jednak także w trakcie infekcji, gdzie wspomoże walkę, jak i po niej, kiedy to poprawi odporność na ponowne zachorowanie. 

Jej antyoksydacyjne działanie jest wykorzystywane m.in. przez sportowców, u których produkcja wolnych rodników jest bardzo duża. Stąd można ją znaleźć w odżywkach i napojach sportowych. Z kolei jej udział w transporcie żelaza jest wykorzystywany w suplementach stosowanych w przypadku niedokrwistości.

Laktoferyna jest bezpieczna dla zdrowia, jeśli jest stosowana w odpowiednich dawkach. Przyjmowanie jej w dużych ilościach może wywoływać biegunkę.

Chociaż jej największe stężenie jest w mleku kobiecym, co mogłoby sugerować, iż jest to składnik ważny wyłącznie dla dzieci, korzyści zdrowotne przynosi ona w każdym wieku.

Zdjęcie główne pochodzi z: Photo credit: {Wheat} / IWoman / CC BY-SA