Cukier (lub jego zastępnik syrop glukozowo-fruktozowy) dodawany jest do wielu produktów, z czego często nie zdajemy sobie sprawy. O tym jak dużo go zjadamy informowaliśmy już w infografice  „Wiesz, że zjadamy dziesięć razy więcej cukru niż nasi dziadkowie?”, a także w artykule dietetyk Karoliny Łąkowskiej „10 produktów zawierających syrop glukozowo-fruktozowy, które Cię zaskoczą”.

Cukier jest wszechobecny w naszej diecie, nie powinniśmy więc dodatkowo dodawać go do herbaty czy kawy.  Dla osób, które nie lubią gorzkich napojów istnieje jednak alternatywa. 

Stewia

Stewia zaliczana jest do związków pochodzenia naturalnego. Jej wartość kaloryczna jest zbliżona do wartości kalorycznej cukru.  Jest jednak 300 razy słodsza od cukru, dlatego aby uzyskać taki sam efekt słodzenia wystarczy 1/3 porcji tego słodzika. Z powodzeniem więc może być stosowana przez osoby odchudzające się.

Jakie jeszcze plusy ma stewia?

  • nie zawiera fenyloalaniny, zetem mogą po nią sięgać osoby chore na fenyloketonurię
  • obniża poziom glukozy we krwi i poprawia wrażliwość na insulinę – może być stosowana przez diabetyków
  • obniża ciśnienie krwi

W 2010 r. Europejski Urząd Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) uznał, że stosowanie stewii jest bezpieczne, a w 2011 r. Komisja Europejska oficjalnie uznała ją jako dodatek do żywności (E960).

Zastosowanie stewii:

  • w postaci proszku – może być stosowana do słodzenia herbaty lub kawy. Nie nadaje się jednak do ciast, ponieważ nie wykazuje takich właściwości jak cukier (np. nie karmelizuje)
  • w postaci liści – do sałatek i potraw na ciepło.

Ksylitol brzozowy

Podobnie jak stewia, również ksylitol to słodzik naturalnego pochodzenia. Wykazano, że jest on o 40% mniej kaloryczny w porównaniu do cukru. Dlatego też chętnie jest wybierany przez osoby z nadwagą.

Inne plusy ksylitolu to:

  • zmniejsza apetyt na słodycze
  • nie powoduje wahań poziomu glukozy we krwi – dobry dla diabetyków
  • zwiększa przyswajanie wapnia, korzystnie wpływając na gęstość kości i mineralizację zębów  – dobry dla osób, u których stwierdzono osteoporozę, a także dla dzieci
  • hamuje rozmnażanie bakterii odpowiedzialnych za psucie się zębów

Zarówno Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA), jak i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznali, że ksylitol nie posiada żadnych właściwości toksycznych.

Zastosowanie ksylitolu:

W przeciwieństwie do stewii, ksylitol ma zbliżone właściwości do cukru, dlatego z powodzeniem można używać go do wypieków.

Miód pszczeli

W porównaniu do cukru ma mniejszą kaloryczność. Różnica jest jednak niewielka, dlatego nie jest to produkt, który może być bezkarnie stosowany przez osoby z nadwagą. Ponadto miód podnosi poziom stężenia glukozy we krwi, nie jest więc odpowiedni dla diabetyków.

Miód natomiast ma inne plusy:

  • wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, dlatego poleca się go przy przeziębieniu
  • zawiera acetylocholinę, która pozytywnie wpływa na wydolność serca
  • pozytywnie wpływa na układ trawienny – zapobiega wzdęciom, poprawia apetyt

Zastosowanie miodu:

Zastosowanie miodu jest takie samo, jak w przypadku cukru. Miód dobrze sprawdza się jako substancja do posłodzenia herbaty, a także jako dodatek do ciast.

Syrop klonowy

Jest mniej kaloryczny zarówno od cukru, jak i od miodu, jednak również nie może być bezkarnie stosowany. 

Plusy syropu klonowego:

  • zawiera substancje przeciwzapalne i antyoksydacyjne, dlatego przypisuje się mu działanie przeciwnowotworowe
  • chociaż podnosi poziom glukozy we krwi, to jednocześnie pobudza wydzielanie insuliny przez komórki trzustki, dlatego nie jest bezwzględnie zakazany dla osób chorujących na cukrzycę

Zastosowanie syropu klonowego:

Syrop klonowy nadaje się zarówno do słodzenia herbaty i kawy, jak i do wypieku ciast. Chętnie jest też wykorzystywany jako smarowidło, np. do naleśników.

Na koniec szybkie porównanie słodkości i wartości kalorycznej w odniesieniu do cukru:

produktporcja potrzebna do uzyskania podobnego stopnia słodyczykaloryczność porcji
cukier1 łyżka - 12 g49 kcal
stewia (proszek)1 niecała łyżeczka - 4 g16 kcal
ksylitol1 łyżka - 14 g33 kcal
miód1 łyżka - 13 g42 kcal
syrop klonowy1 łyżka - 13 g35 kcal

Z powyższej tabeli wynika, że najkorzystniej wypada stewia i ksylitol. Każdy jednak z wymienionych tutaj zastępników jest dobrą alternatywą dla cukru. Przedstawione substancje są nie tylko mniej kaloryczne, ale wykazują także korzystny wpływ na zdrowie.