Mleko, czy napój roślinny?

Zgodnie z prawem żywnościowym Unii Europejskiej właściwa nazwa dla tej grupy produktów to napoje roślinne. Słowo „mleko” jest zarezerwowane wyłącznie dla produktów, uzyskanych z udoju zwierząt. Natomiast potocznie przyjęło się także korzystać z określenia „mleka roślinne”.

Rodzaje napojów roślinnych

Coraz więcej sklepów oferuje szeroką gamę różnych napojów roślinnych. Każdy z nich posiada nieco inne właściwości:

  • napój sojowy – zawiera największą ilość białka ze wszystkich napojów roślinnych i jest najbardziej zbliżony wartością odżywczą do mleka krowiego,
  • napój ryżowy – dostarcza najmniejszą ilość białka ze wszystkich napojów roślinnych; chętnie wybierany ze względu na słodszy smak,
  • napój migdałowy – zawiera więcej jednonienasyconych kwasów tłuszczowych, a także witaminy E w porównaniu z pozostałymi napojami roślinnymi,
  • napój kokosowy – posiada w składzie nasycone kwasy tłuszczowe, których spożycie powinniśmy ograniczać,
  • napój owsiany – zawiera korzystne dla zdrowia związki beta-glukany; chętnie wybierany ze względu na słodszy smak,
  • i inne np. napój orkiszowy, jaglany, z orzechów laskowych.

Który z nich wybrać? To zależy od Waszych preferencji :) Wypróbujcie każdy i sprawdźcie, który najbardziej odpowiada Waszym upodobaniom smakowym.

Napój roślinny - dla kogo?

Napoje roślinne jako zamiennik dla mleka krowiego stanowią ważne źródło wapnia w diecie. Można je wykorzystać do różnych potraw np. owsianek, jaglanek, deserów, koktajli, sosów, czy jako dodatek do kawy. Największą popularnością cieszą się wśród osób na diecie wegańskiej. Jednak mogą z nich także korzystać osoby posiadające nietolerancję laktozy, alergię na białka mleka krowiego, matki karmiące piersią dzieci z alergią na białka mleka krowiego.

Część napojów roślinnych może być spożywana przez osoby posiadające dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, będące na diecie FODMAP. Kolejną grupą chętnie korzystającą z tych produktów są osoby dbające o środowisko. Rezygnacja z mleka krowiego na rzecz napojów roślinnych ma znaczący wpływ na zmiany klimatu, ponieważ hodowle zwierząt prowadzą do zwiększonej emisji gazów cieplarnianych.

Napój roślinny – jaki wybrać?

  • najważniejsza zasada – zawsze wybierajcie napój roślinny fortyfikowany w wapń, w składzie produktu znajdziemy go pod nazwą „węglan wapnia” lub „fosforan wapnia”,
  • im krótszy skład napoju roślinnego, tym lepiej, idealny skład to:
    woda+bazowy składnik napoju (np. ziarna soi, migdały)+wapń,
  • napój roślinny może być także wzbogacony w witaminę D, E, B2 i B12,
  • ewentualnie może zawierać w składzie olej, sól i zagęstniki np. gumę guar lub gumę gellan,
    -zagęstniki te są neutralne dla naszego zdrowia, a mają na celu utrzymać dodane witaminy w strukturze napoju roślinnego,
  • unikajcie dodatku cukru lub syropu w składzie,
  • jeśli macie problem z dostarczaniem właściwej ilości białka w diecie – wybierajcie napój sojowy.

Czy napoje sojowe mogą być spożywane przez mężczyzn?

Izoflawony sojowe nie wpływają negatywnie na gospodarkę hormonalną mężczyzn. Wręcz przeciwnie, część badań wskazuje, że mogą być korzystne w prewencji raka prostaty. Napoje sojowe i inne produkty sojowe mogą być składnikiem diety dla mężczyzn.

Czy należy obawiać się arsenu, obecnego w napojach ryżowych?

Arsen jest metalem ciężkim, który dostarczony do naszego organizmu w nadmiarze ma działanie toksyczne. W żywności znajdziemy go głównie w ryżu, rybach oraz owocach morza. Czy należy więc zrezygnować ze spożywania napojów ryżowych?

Wśród dorosłych średnie spożycie arsenu jest znacznie mniejsze niż najniższa dawka mogąca wywołać negatywne dla zdrowia skutki.  Pamiętajmy, że tak jak z każdym produktem najważniejszy jest rozsądek i umiar. Natomiast, zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) nie należy podawać napojów ryżowych niemowlętom i małym dzieciom, w celu ograniczenia narażenia na arsen.

Przepis na domowy napój sojowy

Składniki: 300 g suchych ziaren soi, woda, erytrol,

Przygotowanie:

  1. Ziarna soi namocz w wodzie przez noc, następnie opłucz.
  2. Do kielicha blendera dodaj namoczoną soję i dodaj wodę (na 1 szklankę namoczonej soi dodaj 1 szklankę wody). Zmiksuj.
  3. Do garnka dodaj 3 szklanki wody i zmiksowany w blenderze napój. Zagotuj.
  4. Przygotowany napój przecedź przez gazę. Uzyskany płyn zagotuj ponownie.
  5. Do tak przygotowanego napoju sojowego możesz dodać słodzik np. erytrol.

Lista 9 napojów roślinnych z dobrym składem

Stworzyliśmy dla Was listę 9 różnych napojów roślinnych, charakteryzujących się dobrym składem. Każdy z tych produktów jest wzbogacony w wapń. Uwzględniliśmy te produkty, które są dostępne w większości popularnych sklepów.

Bibliografia:

  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007.
  • van Die MD, Bone KM, Williams SG, Pirotta MV. Soy and soy isoflavones in prostate cancer: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. BJU Int. 2014;113(5b):E119-30.
  • Fewtrell M, Bronsky J, Campoy C, Domellöf M, Embleton N, i in. Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition. JPGN. 2017;64(1):119-132.